20 lat Polski w NATO

12 marca 1999 r Polska wspólnie z Czechami i Węgrami przystąpiła do NATO, czyli Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego, zwanej potocznie Paktem Północnoatlantyckim. W 20 rocznicę tego wydarzenia warto przypomnieć sobie czym w ogóle jest ten Sojusz i jak wyglądała droga Polski do stania się częścią tego paktu.

Organizacja została utworzona 4 kwietnia 1949 r. a jej pierwotnym założeniem była obrona militarna przed atakiem ze strony ZSRR i jego państw satelickich. Obecnie celem sojuszu jest zapobieganie rozprzestrzenianiu się konfliktów i stabilizowanie sytuacji na świecie. NATO dąży w pierwszej kolejności do pokojowego rozwiązywania sporów. W myśl art. 5 Traktatu Waszyngtońskiego państwa członkowskie kierują się zasadą zbiorowej samoobrony zgodnie z którą atak wymierzony przeciwko jednemu lub kilku państwom członkowskim jest atakiem skierowanym w cały Sojusz.

Obecnie Organizacja zrzesza 29 państw (2 z Ameryki Północnej – Stany Zjednoczone i Kanadę oraz 27 z Europy). Ostatnim krajem, którzy przystąpił do NATO była Czarnogóra. W kolejce są już następne m.in. Bośnia i Hercegowina oraz Macedonia Północna.

Przemiany ustrojowe i polityczne w Europie Środkowo-Wschodniej, pierwsze częściowo wolne wybory do Sejmu w Polsce w 1989 oraz ostateczny rozpad Układu Warszawskiego w 1991 r. sprawił, że konieczne stało się zdefiniowanie własnej polityki bezpieczeństwa. Pierwsze kontakty z sojuszem nawiązali ówczesny Minister Spraw Zagranicznych Krzysztof Skubiszewski oraz pierwszy premier Tadeusz Mazowiecki którzy mówili o potrzebie bezpiecznej Europy i likwidacji podziałów.  Ważna deklaracja pada z ust Manfreda Wornera Sekretarza Generalnego NATO, który podczas wizyty Polsce w 1992 r. powiedział, że „drzwi  do NATO są otwarte”. Niezwykle istotnym momentem na drodze przystąpienie Polski do NATO było wstąpienie do programu „Partnerstwo dla Pokoju”, które choć nie gwarantowało wejścia do Sojuszu, stwarzało możliwość prowadzenia wspólnych ćwiczeń, udział w operacjach oraz konsultacje w razie zagrożenia dla bezpieczeństwa Polski.

W 1997 r. w Madrycie szefowie państw i rządów NATO podjęli decyzję o wystosowaniu formalnego zaproszenia dla Polski, Czech i Węgier. Podpisanie protokołów akcesyjnych nastąpiło w Brukseli 16 grudnia 1997 r. W styczniu 1999 r. ówczesny Sekretarz Javier Solano wystosował do Polski, Czech i Węgier formalne zaproszenia do przystąpienia do Traktatu Północnoatlantyckiego. Finałem Polskich starań o przystąpienie do NATO był dzień 12 marca 1999 r. kiedy to w mieście Independence, w amerykańskim stanie Missouri Bronisław Geremek – Minister Spraw Zagranicznych RP przekazał na ręce Sekretarz Stanu USA,p. Madeleine Albright akt przystąpienia Polski do Traktatu Północnoatlantyckiego. Z tą chwilą  Polska stała się formalnie stroną Traktatu - członkiem Sojuszu Północnoatlantyckiego.

Na przestrzeni 20 lat polskie siły brały i nadal biorą udział w wielu natowskich misjach zarówno szkoleniowych jaki i mających na celu utrzymanie pokoju w danym regionie oraz ochronę miejscowej ludności. Operacje zakończone w których brała udział Polska to:

• AFOR (NATO's Albania Force) – 1999 - (misja pomocy humanitarnej dla uchodźców z Kosowa w Albanii,
• Essential Harvest / Amber Fox / Allied Harmony w FYROM – 2001- 2003 - (rozbrajanie rebeliantów oraz ochrona europejskich obserwatorów podczas konfliktu macedońsko albańskiego,
• IFOR / SFOR (Stabilization Force) w BiH –1996 – 2004 – misja pokojowa w Bośni i Hercegowinie,
• NATO Training Mission - Iraq (NTM-I) - 2004 – 2011 – misja szkoleniowa dla sił bezpieczeństwa z Iraku,
• ISAF Afghanistan – 2001 (2004 przejęcie przez NATO) –2014 - utrzymanie pokoju w Afganistanie,
• NATO Training Mission – Afghanistan (NTM-A) –2009 –2014 – misja szkoleniowa dla afgańskich sił zbrojnych.

Obecnie przez NATO  prowadzone są następujące operacje:

• Air Policing - Misja ochrony przestrzeni powietrznej Litwy, Litwy i Estonii,
• KFOR Kosovo – misja zapewnienia bezpieczeństwa wewnętrznego w Kosowie oraz pomocy humanitarnej i szkolenia Kosowskich sił specjalnych,
• Ocean Shield – operacja antypiracka w wybrzeży Somalii, prowadzenie obserwacji; pełnienie roli odstraszającej oraz udzielanie pomocy zagrożonym statkom,
• Operation Active Endevour – operacja prowadzona na Morzu Śródziemnym celem utrzymania bezpiecznej żeglugi na tym akwenie. Jedyna operacja prowadzona na mocy art. 5. Uruchomiona jako odpowiedź Sojuszu na ataki z 11 września 2001 r.,
• RSM Afganistan - Misja w Afganistanie mająca charakter szkoleniowy, doradczy i pomocowy skierowana dla afgańskich sił bezpieczeństwa.

DM