Sołtys tyle może ile wieś pomoże

W całej Polsce jest ich ponad 40 tys. w Gminie Malanów 17. To najważniejsza osoba w każdej wsi, jest organem wykonawczym jednostki pomocniczej gminy, czyli sołectwa. Po części urzędnik ale przede wszystkim społecznik, nazywany niekiedy żartobliwie przez innych wiejskim szeryfem. Sołtys, bo o nim mowa wybierany jest spośród mieszkańców danego sołectwa – uprawnionych do głosowania - przez zebranie wiejskie raz na 5 lat (przed zmianą przepisów kadencja Sołtysa trwała 4 lata). 11 marca obchodzimy Dzień Sołtysa, korzystając z tej okazji sprawdzamy kim jest współczesny sołtys.

Funkcja sołtysa, ma wiekową tradycję. Warto przytoczyć słowa choćby Zygmunta Zella, który stwierdził że „Sołtysi są jedną z najstarszych, jeśli w ogóle nie najstarszą instytucją państwa polskiego od XIII po XXI w. Przetrwali Piastów, Jagiellonów, państwo Krzyżackie, Andegawenów, Wazów, Królów elekcyjnych, państwo rozbiorowe i PRL”. Mimo, że na przestrzeni wieków zmieniała się rola sołtysa, to funkcja ta od zawsze miała solidne umocowanie w hierarchii społecznej. Choć na przestrzeni stuleci jego rola ulegała różnym przemianom, to wart podkreślenia jest fakt, że Sołtysi zawsze byli blisko swoich mieszkańców.

Z badań przeprowadzonych przez dr. hab. Arkadiusza Ptaka z Instytutu Rozwoju Wsi i Rolnictwa Polskiej Akademii Nauk wynika, że współczesny polski sołtys jest osobą niezwykle aktywną społecznie.

- To osoby bardzo zaangażowane w działalność organizacji pozarządowych i partii politycznych. Sołtysi wyróżniają się na tle ogólnej populacji dorosłych mieszkańców Polski, w tym mieszkańców obszarów wiejskich. Formalne członkostwo sołtysów cechuje się jednak pewną specyfiką. Działalność społeczna (w organizacjach pozarządowych, radach rodziców, radach parafialnych) jest na zdecydowanie wyższym poziomie (ok. 70%) niż działalność mająca charakter polityczny (członkostwo w partiach politycznych, ok. 15%). Członkostwo w organizacjach społecznych i politycznych, będące swoistym kapitałem (zasobem) sołtysów, sprawia, że mając dużą sieć powiązań, mogą oni wykorzystywać je w innych formach swojej aktywności, również politycznej, ale tylko na poziomie gminy - pisze w artykule „Kapitał społeczny sołtysów” ("Wieś i Rolnictwo", Nr 2 z 2018)dr. hab. Arkadiusz Ptak.

Sołtys to funkcja społeczna, ale bardzo wymagająca. Jego rola nie sprowadza się już tylko i wyłącznie do zbierania podatków i przekazywania kurend. Otaczający nas świat ulega przemianom Tym samym, zmieniają się potrzeby mieszkańców oraz otoczenie w jakim żyjemy. Nie dziwi zatem fakt, że przed sołtysami stają nowe wyzwania. Dzisiaj sołtys powinien pełnić rolę lidera swojej miejscowości. To nie tylko łącznik między gminą a mieszkańcami ale przede wszystkim sprawny organizator życia kulturalnego i gospodarczego, potrafiący słuchać i rozmawiać z ludźmi, umiejący motywować do społecznego działania. Dobry "gospodarz wsi" na bieżąco reaguje na potrzeby w swoim sołectwie, zabiega o inwestycje, potrafi zorganizować wsparcie dla osób starszych i samotnych, niepełnosprawnych lub mniej zaradnych życiowo.

"Sołtysowanie", jak każda aktywność społeczna, może dawać wiele satysfakcji, sprawiać, że człowiek czuje się spełniony i potrzebny. Trzeba jednak pamiętać że sołtysowi potrzebne jest wsparcie i zaangażowanie mieszkańców. Zwykło się mawiać: „Sołtys tyle może, ile wieś pomoże”, żeby sołtys mógł się wywiązać z zadań, często trudnych, potrzebuje pomocy bo bez zaangażowania mieszkańców będzie mu trudno cokolwiek we wsi zmienić a „sołtysowe pomysły” pozostaną jedynie marzeniami.    

Z okazji Dnia Sołtysa, wszystkim Sołtysom oraz Członkom Rad Sołeckich z terenu Gminy Malanów życzymy dużo zdrowia, satysfakcji z podejmowania kolejnych  inicjatyw oraz dalszej owocnej pracy służącej rozwojowi sołectw i lokalnej społeczności, a także wielu sukcesów i pomyślności w życiu osobistym.

DM