11 marca - Dzień Sołtysa

11 marca obchodzony jest Dzień Sołtysa. Jest to świetna okazja aby przybliżyć sobie jaką funkcję pełnią Sołtysi w naszym środowisku lokalnym.

Funkcja sołtysa nie jest pozycją nową, ma ona wiekową tradycję. Warto przytoczyć słowa Zygmunta Zella, który stwierdził że „Sołtysi są jedyną z najstarszych, jeśli w ogóle nie najstarszą instytucją państwa polskiego od XIII po XXI w. Przetrwali Piastów, Jagiellonów, państwo Krzyżackie, Andegawenów, Wazów, Królów elekcyjnych, państwo rozbiorowe i PRL”

Na przestrzeni wieków zmieniała się jedynie rola jaką pełnił w swoim środowisku, jednak śmiało można stwierdzić, że funkcja ta od zawsze miała solidne umocowanie w hierarchii społecznej.

W średniowieczu sołtysem mógł być szlachcic, mieszczanin lub chłop i w ówczesnym systemie prawnym pełnił również rolę wiejskiego sędziego. W tym czasie sołtysie mieli również silną pozycję ekonomiczną, mogli oni nawet konkurować ze średnio zamożną szlachtą. Z biegiem czasu od wieku XV do XVII sołtysi stali się nadzorcami pańszczyźnianymi i pomocnikami właścicieli wsi.

W Polsce rozbiorowej i w okresie międzywojennym sołtys stał na czele najniższej jednostki podziału administracyjnego - gromady. W latach 1954–1972 sołtys był pośrednikiem między mieszkańcami wsi a gromadzką radą narodową, po 1973 między mieszkańcami a gminną radą narodową oraz naczelnikiem gminy.

Przeprowadzona w 1990 r. reforma samorządowa dotknęła również sołtysów. Zgodnie z zapisami ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym. Sołtys jest obecnie organem wykonawczym sołectwa (jednostki pomocniczej gminy).

Sołtys wybierany jest raz na 4 lata spośród mieszkańców danego sołectwa – uprawnionych do głosowania - przez zebranie wiejskie. Działalność sołtysa wspierana jest przez Radę Sołecką, która pełni funkcje doradczą i opiniodawczą.

Zgodnie ze Statutem Gminy, Sołtys może uczestniczyć w pracach Rady Gminy jednak bez prawa udziału w glosowaniu. Do najważniejszych praw i obowiązków sołtysa należy: reprezentowanie sołectwa wobec władz gminy i innych JST, występowanie z wnioskami do organów gminy oraz innych instytucji w sprawach dotyczących sołectwa, zarządzanie przy pomocy Rady Sołeckiej przekazanym sołectwu mieniem gminnym, realizowanie uchwał zebrania wiejskiego, informowanie mieszkańców sołectwa o bieżących sprawach sołectwa i gminy, współpraca z radnymi z terenu sołectwa, pomoc w organizowaniu spotkań z mieszkańcami np.: konsultacji społecznych.

Sołtys za swoja pracę nie jest wynagradzany, Rada Gminy może jedynie ustalić zasady na jakich przysługuje mu dieta za udział w posiedzeniach Rady..

Dziś w całej Polsce jest ponad 40 tys. Sołtysów w Gminie Malanów 17. Mówi się, że Sołtys pełni funkcję reprezentacyjną ale przede wszystkim jest łącznikiem pomiędzy mieszkańcami a Urzędem Gminy. Z jednej strony zgłasza problemy swoich mieszkańców, a z drugiej przekazuje sprawy i decyzje które zapadają w Urzędzie i są ważne dla jego społeczności.

Sołtys jest też organizatorem. Poza organizowaniem zebrań wiejskich organizuje życie społeczne, kulturalne i rozrywkowe wsi. Musi myśleć o systematycznym rozwoju sołectwa.

Sołtys to funkcja społeczna, ale bardzo wymagająca. Jego rola nie sprowadza się już tylko  i wyłącznie do zbierania podatków i przekazywania kurend.                                      

Dobry "gospodarz wsi" na bieżąco reaguje na potrzeby w swoim sołectwie, zabiega o inwestycje, integruje mieszkańców, potrafi zorganizować wsparcie dla osób starszych i samotnych, niepełnosprawnych lub mniej zaradnych życiowo. Najważniejszą sprawą dla sołtysa jest rozwiązywanie palących problemów w sołectwach. "Sołtysowanie", jak każda aktywność społeczna, może dawać wiele satysfakcji, sprawiać, że człowiek czuje się spełniony i potrzebny. Trzeba jednak pamiętać że sołtysowi potrzebne jest wsparcie i zaangażowanie mieszkańców - bez tego trudno cokolwiek we wsi zmienić

            W związku ze zbliżającym się Świętem składamy wszystkim Sołtysom z terenu Gminy Malanów, najlepsze życzenia zdrowia i pomyślności, sukcesów i satysfakcji w pracy na rzecz lokalnej społeczności zarówno w życiu osobistym jak i zawodowym.

DM